Khi có tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau , thì việc giải quyết các tranh chấp này được thực hiện như thế nào?
Theo quy định Luật đất đai 2013 ; Luất khiếu nại tố cáo 2011 ; Bộ luật tố tung năm 2015, khi có tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì giải quyết như sau:
Bước 1: Tiến hành hòa giải:
Thứ nhất, khi có tranh chấp về đất đai , trước hết các bên tự hòa giải với nhau để tìm ra phương án giải quyết hợp tình, hợp lí , tiết kiệm thời gian , công sức và giữ gìn tình làng, nghĩa xóm
Thứ hai, nếu các bên không tự hòa giải được thì yêu cầu giải quyết trnah chấp đất đai thông qua tổ hòa giải ở cơ sở. Việc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải tại tổ hòa giải cơ sở được tiến hành theo quy định của pháp luật về hòa giải cơ sở
Bước 2: Giải quyết tranh chấp đất đai tại Uỷ ban nhân dân cấp xã:
Nếu các bên không hòa giải được thì gửi đơn đến Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn ( gọi chung là Uỷ ban nhân dân cấp xã) nơi có đất tranh chấp để yêu cầu giải quyết . Việc giải quyết tranh chấp đất đai của Uỷ ban nhân xã được giải quyết như sau:
– Khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết về tranh chấp đất đai ,Uỷ ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm phối hợp với Mặt tròn tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác để hòa giải tranh chấp đất đai
– Thời hạn hòa giải là ba mươi (30) ngày làm việc , kể từ ngày Uỷ ban nhân dân cấp xã nhận được đơn
– Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành văn bản có chữ kí cảu các bên tranh chấp và xác nhận của Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi có đất . Trường hợp kết quả hòa giải khác với hiện trạng sử dụng đất thì Uỷ ban nhân dân cấp xã chuyển kế quả hòa giải đến cơ sở hào giải đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết theo quy định về quản lý đất đai. Trường hợp tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Uỷ ban nhân dân cấp xã, mà một bên hoặc các bên đương sự không nhất trí thì được giải quyết theo 02 phương án, đó là: (1) Khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu giải quyết ; (2) yêu cầu cơ quan nhà nước giải quyết
Phương án 1. Khởi kiện tại Tòa án :
Các bên tranh chấp đất đai, chỉ được khởi kiện tại Tòa án đối với trường hợp sau:
Trường hơp thứ nhất, tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự cố giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Trường hợp thứ hai, hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định , được Uỷ ban nhân dân cấp xã xác nhận không có tranh chấp mà có một trong các loại giấy tờ sau đay thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp quyền sử dụng đất
+ Những giấy tờ về quyền sử dụng đất đai trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ quan nà nước có thẩm quyển cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước ViệT Nam dân chủ cộng hòa , Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
+ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ đăng kí ruộng đất , sổ địa chính
+ Giấy tờ hợp pháp về thừa kế , tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất , giấy tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất
+ Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất , mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 hay được Uỷ ban nhân dân cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993
+ Giấy tờ về thanh lý , hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở theo quy định của pháp luật
+ Giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất
Trường hợp thứ ba, hộ gia đình , cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ nêu trên mà giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có liên quan , nhưng đến trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, nay được Uỷ ban nhân dân cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất
Trường hợp thứ tư, tranh chấp về tài sản gắn liền với đất
Phương án thứ 2. Yêu cầu cơ quan hành chính giải quyết:
Yêu cầu cơ quan hành chính giải quyết đối với trường hợp : Tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ nêu trên , thì được giải quyết như sau:
– Trường hợp Chủ tichj Uỷ ban nhân dân huyện , quận , thị xã , thành phố thuộc tỉnh ( gọi chung là Uỷ ban nhân dân cấp huyện) giải quyết lần đầu mà một bên hoặc các bên đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ( gọi chung là Uỷ ban nhân dân tỉnh ) giải quyết. Trường hợp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết lần đầu mà một bên hoặc các bên đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
